Θα ήθελα να καλωσορίσω το 2022 με ένα άρθρο μου που αφορά μια κούρσα η οποία έχει τη δύναμη να συγκλονίσει τον αναγνώστη.  

Ο πιλότος κρατά σανιδωμένο το γκάζι, «καλπάζοντας» με τη δύναμη 950 ίππων, καθώς διανύει τα 2.4 χλμ. της οβάλ αρένας σε μόλις 22.5 δευτερόλεπτα. Σε λιγότερο, δηλαδή, χρόνο απ’ όσο θα σας πάρει για να διαβάσετε τις πρώτες πέντε γραμμές του άρθρου μου.

Με τη μέση ταχύτητα που αυτός κινείται (380 χλμ./ώρα) καλύπτει το ΚΑΘΕ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ απόσταση που ξεπερνά το μήκος ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου. Το εξαιρετικά ανώμαλο οδόστρωμα της πίστας, το οποίο ορθώνεται πάνω από το έδαφος σε γωνία 24 μοιρών, τον αναγκάζει να πιέζει το δεξί του πόδι όσο γίνεται πιο δυνατά στο γκάζι, ενώ υπάρχουν στιγμές που οι δονήσεις στο πιλοτήριο είναι τόσο ισχυρές που χρειάζεται να «επιστρατεύσει» και το αριστερό πόδι, πιέζοντας και με αυτό το γκάζι, τοποθετώντας το πάνω από το δεξί.    

Η τελική ταχύτητα της βολίδας του φτάνει στα 386 χλμ./ώρα και καθώς ετοιμάζεται να στρίψει στην πρώτη στροφή, το μόνο που βλέπει μπροστά του είναι ένας λευκός τσιμεντένιος τοίχος, ο οποίος ταξιδεύει κατά πάνω του με ταχύτητα 107 μέτρων το δευτερόλεπτο.  

Προτού στρίψει τη μύτη στα αριστερά, παίρνει βαθιά εισπνοή και κρατά την ανάσα του (εφόσον δεν έχει τη δύναμη να γεμίσει τα πνευμόνια του με αέρα τη στιγμή που στρίβει το τιμόνι) μιας και ο θώρακάς του πιέζεται με τρομερή δύναμη στο δεξιό τοίχωμα του πιλοτηρίου. Σε περίπτωση που ένα περαστικό σύννεφο σκεπάσει στιγμιαία την πίστα, το σωτήριο κράτημα που παρέχουν τα ελαστικά μπορεί να χαθεί και ο πιλότος να δει τη ζωή του να σβήνει σε εκείνο τον λευκό τσιμεντένιο τοίχο.

Τα σβέλτα ανακλαστικά του βρίσκονται ως εκ τούτου σε εγρήγορση για να αποτρέψουν κάτι τέτοιο, διορθώνοντας εγκαίρως την ουρά με πολύ ελαφρύ ανάποδο τιμόνι (στρίβοντας το δηλαδή ορισμένα χιλιοστά στα δεξιά) φέρνοντάς το ξανά στη σωστή θέση (στα αριστερά) λίγα μόλις κλάσματα δευτερολέπτου προτού τα πίσω ελαστικά αρπάξουν πάλι κράτημα, έτσι ώστε το όχημα να μην γυρίσει 90 μοίρες προς τον τοίχο. Παλιοί πρωταθλητές της Formula 1, των οποίων τα ένστικτα λειτουργούν αλλιώς σε τέτοιες περιπτώσεις, είχαν τρομακτικά ατυχήματα όταν δοκίμασαν την τύχη τους στις οβάλ αρένες.

Ενόσω συμβαίνουν όλα αυτά, το μυαλό του πιλότου προσπαθεί παράλληλα να αντιμετωπίσει τις πιο αβάστακτες σωματικές πιέσεις που έχει δεχτεί ποτέ ένα ανθρώπινο κορμί.

Το εκτεθειμένο κεφάλι του στο ανοικτό πιλοτήριο τρεμοπαίζει σαν ένα τρελό μπαλάκι του πινγκ πονγκ, με τις πλευρικές πιέσεις που το σπρώχνουν προς τα αριστερά να ξεπερνούν το πενταπλάσιο του βάρους του (με δύναμη 5.5g ), ενώ ταυτόχρονα δέχεται και κάθετες πιέσεις (της τάξης των 3.5g) με το μαρτύριο αυτό να διαρκεί για τα 18 από τα 22 δευτερόλεπτα του γύρου.  

Καθώς συμπληρώνει τον ένα γύρο μετά τον άλλο, αρχίζει να αισθάνεται κάποια ζάλη. Καθώς στρίβει τώρα στις στροφές, νιώθει τα σωματικά όργανα και το αίμα του να στριμώχνονται στη μια μεριά, ενώ σαν μπαίνει ξανά στις ευθείες αισθάνεται το αίμα του να «στραγγίζεται» όλο προς τα κάτω άκρα.

Η πίστα δεν μοιάζει πλέον με πίστα αλλά με ένα τούνελ (λόγω της πάθησης των ματιών που ονομάζεται «όραση σήραγγας») εμποδίζοντάς τον να δει στα αριστερά ή στα δεξιά και για το αν υπάρχει κάποιος αντίπαλος στο πλευρό του.

Αποφασίζει έτσι να σηκώσει το πόδι του από το γκάζι αλλά πριν προλάβει να το κάνει χτυπά στον τοίχο με δύναμη 113g. Έχει ωστόσο τύχη βουνό αφού βγαίνει -από θαύμα- αλώβητος από τα συντρίμμια της κατεστραμμένης βολίδας του. 

Επιστρέφει στα pits με τα πόδια και εξηγεί στους μηχανολόγους του πως δεν μπορεί με κανένα τρόπο να καταλάβει γιατί έχασε τον έλεγχο («δεν έχω κάνει κάποιο λάθος») ενώ τα στελέχη της ομάδας του αναφέρουν στον ίδιο πως οι ενδείξεις της τηλεμετρίας δεν έχουν καταγράψει κανένα σφάλμα σχετικά με το μονοθέσιο ή τα ελαστικά του. Όλοι τους μένουν μαρμαρωμένοι.

Τα μάτια τους πέφτουν στη συνέχεια πάνω σε κάποιον άλλο πιλότο, ο οποίος επιστρέφει με το μονοθέσιο του στα pits, προσπερνώντας ωστόσο το συνεργείο των μηχανικών του χωρίς να το αντιλαμβάνεται, ενώ κάποιος άλλος, που καταφέρνει να σταματήσει μπροστά στο δικό του συνεργείο, βγαίνει από το μονοθέσιο του και περπατά όχι προς τον τοίχο των pits αλλά… προς τη μέση του διαδρόμου των pits (!) όπου κινούνται οι βολίδες. Οι μηχανικοί του τον μαζεύουν και τον στρίβουν προς τη σωστή κατεύθυνση, πριν τον πατήσει κάποιος αντίπαλος, ενώ όλων τα βλέμματα -μηχανολόγων και πιλότων- κοιτάζουν τώρα απορημένα στο κενό.  

Και ενόσω όλοι τους ξύνουν μαζί το κεφάλι, έξω στην πίστα οι υπόλοιπες τολμηρές ψυχές συνεχίζουν να συμπληρώνουν τους γύρους…

Ο πιλότος που οδηγεί τη βολίδα με τον αριθμό 26 εξακολουθεί να την πιέζει στα άκρα. Καθώς βγαίνει από μια ευθεία και ετοιμάζεται να στρίψει πάλι σε μια στροφή αρχίζει να αναρωτιέται εάν αυτή είναι η στροφή «τρία» ή εάν το μυαλό του την έχει μπερδέψει με τη στροφή «ένα» και… εάν αυτή που έχει μόλις διανύσει είναι η κύρια ευθεία της πίστας ή η πίσω ευθεία!

Γύρο με το γύρο αρχίζει να χάνει τον προσανατολισμό του, μπερδεύοντας σε ποιο ακριβώς σημείο της πίστας βρίσκεται, ενώ η άσφαλτος κάτω από το σώμα του εξακολουθεί να κινείται με ταχύτητα 105 μέτρων το δευτερόλεπτο. Μεταξύ των θανάσιμων τοίχων. Οι τελευταίοι μοιάζουν τώρα να έχουν αναποδογυριστεί μαζί με την άσφαλτο, η οποία δείχνει να περνά πάνω από το μονοθέσιο, με τον ουρανό να περνά βιαστικά κάτω από αυτό.

Το μυαλό του πιλότου αρχίζει να… καταρρέει και η ζωή του να κρέμεται από το πιο λεπτό νήμα.

Ταχύτητες που παραλύουν το σώμα και σαλεύουν το μυαλό

Αυτά τα τρελά και αλλόκοτα είχαν συμβεί στα δοκιμαστικά της κούρσας της 27ης Απριλίου του 2001 στο Texas Motor Speedway. Μια οβάλ αρένα των 2.4 χιλιομέτρων με κλίση 24 μοιρών, η οποία δεν ήταν κατασκευασμένη για τις σούπερ γρήγορες βολίδες των Indycars. Ούτε καν για το ανθρώπινο σώμα ή τον ανθρώπινο νου.

Μετά το πιο πάνω ατύχημα, που συνέβη στον Βραζιλιάνο πρώην άσο της Formula 1, Mauricio Gugelmin (και ένα δεύτερο ατύχημα που συνέβη στον συμπατριώτη του Cristiano da Matta) ο γιατρός του πρωταθλήματος, Dr. Steve Olvey, καλεί αμέσως τους πιλότους σε σύσκεψη.

Τους ρωτά εάν έχουν εκδηλώσει οποιαδήποτε συμπτώματα ζαλάδας, ναυτίας, ιλίγγου, αποπροσανατολισμού ή «όραση σήραγγας» κατά τη διάρκεια των γύρων τους στην πίστα. Δειλά δειλά αρχίζουν να σηκώνονται μερικά χέρια μέσα στην κατάμεστη αίθουσα η οποία είναι βυθισμένη στη σιωπή (κανείς από τους πιλότους δεν θέλει ακόμα να παραδεχτεί κάτι τέτοιο μπας και όλα αυτά συμβαίνουν μόνο στον εαυτό του) προτού πάρουν όλοι θάρρος και μαρτυρήσουν τι ακριβώς τους είχε συμβεί.

Ο Michael Andretti δηλώνει πως στα 20 χρόνια που αγωνίζεται στις πίστες, δεν έχει βιώσει ποτέ κάτι όμοιο, ενώ ο Dario Franchitti αναφέρει πως δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί πως το σώμα θα μπορούσε να δεχτεί τέτοιες δυνάμεις πλευρικών και κυρίως κάθετων g, τονίζοντας πως σαν τέλειωσε την δική του προσπάθεια έπρεπε να κατέβει από το μονοθέσιο και να στηρίξει το κεφάλι του πάνω σε μια κολώνα, παραμένοντας εκεί για αρκετά λεπτά μέχρι να εξαλειφθεί το φαινόμενο της «όρασης σήραγγας». O θρυλικός Alex Zanardi και ο Adrian Fernandez δηλώνουν στον Dr. Olvey πως «ο χώρος δεξιά και αριστερά του πιλοτηρίου είχε χαθεί».   

«Το στομάχι, τα εντόσθια και το αίμα μου είχαν στριμωχτεί στη μια μεριά» αναφέρει στον γιατρό ο μικροκαμωμένος δυναμίτης της πίστας Roberto Moreno, ενώ με τη σειρά του ο Max Papis δηλώνει «είχα χάσει την αίσθηση για το που ακριβώς βρισκόμουν πάνω στην πίστα».

Ο Patrick Carpentier εξηγεί πως «αφότου βγήκα από το μονοθέσιο μου έπρεπε να περάσουν τέσσερα λεπτά προτού καταφέρω πάλι να περπατήσω σε ίσια γραμμή», με τους δύο άλλους τρανούς βραζιλιανούς πιλότους του πρωταθλήματος, Helio Castro Neves και Tony Kanaan, να δηλώνουν πως είχαν την αίσθηση ότι οδηγούσαν… ανάποδα πάνω στην πίστα!  

Οι γραφικές παραστάσεις που άφησαν τη NASA αποσβολωμένη

Ακούγοντας όλα αυτά με προσοχή και γεμάτος απορία, ο Dr. Olvey αποφασίζει να καλέσει στο τηλέφωνο έναν παλιό του φίλο που εργάζεται στη NASA, τον Dr. Richard Jennings (διευθυντή του κέντρου πτήσεων και ειδικού των g-forces) ζητώντας του να μελετήσει μερικές γραφικές παραστάσεις που θα του στείλει.

Μετά τις πρώτες αναλύσεις των δεδομένων που λαμβάνει, ο Dr. Jennings, καταλήγει στο εξής (τρομακτικό) συμπέρασμα: «Δεν υπάρχει καμιά επιστημονική μελέτη που να ασχολήθηκε ποτέ με την επίδραση τέτοιων υψηλών παρατεταμένων συνδυασμένων πλευρικών και κάθετων δυνάμεων g στο ανθρώπινο σώμα».  

Εκείνο που βίωναν οι πιλότοι των Indycars, σύμφωνα πάντα με τον Dr. Jennings, ήταν το λεγόμενο g-loc (όπως το αποκαλούν οι πιλότοι των μαχητικών αεροσκαφών) που έχει να κάνει με την έλλειψη ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο. Εν αντιθέσει με τους πιλότους των Indycars, οι πιλότοι των μαχητικών αεροσκαφών φορούν ειδικές στολές (g-suites) που πιέζουν το αίμα που έχει κατέβει στα  πόδια προς τον εγκέφαλο.

Τα μέχρι εκείνη τη στιγμή ανεξήγητα αίτια των ατυχημάτων του Gugelmin και του da Matta είχαν τώρα εξήγηση, αφού προκλήθηκαν από g-forces που επηρέασαν τον λαβύρινθο του αυτιού, δίνοντας την εντολή στον εγκέφαλο πως το μονοθέσιο τους βρισκόταν σε ολίσθηση, αναγκάζοντάς τους να διορθώσουν την ουρά με το τιμόνι (τη στιγμή που αυτή δεν είχε βγει εκτός τροχιάς) γυρίζοντάς το προς τον τοίχο στα 370 χλμ./ώρα.    

Ακόμη πιο τυχεροί φάνηκαν οι πιλότοι οι οποίοι επηρεάστηκαν από το g-loc, αφού πέρασαν από τις στροφές 3 και 4 σχεδόν αναίσθητοι. Το μόνο που τους κράτησε μακριά από τον τοίχο ήταν η «μυϊκή μνήμη» των χεριών τους, τα οποία έστριψαν από μόνα το τιμόνι.

Μετά απ’ όλα αυτά τα τρομακτικά συμβάντα τόσο η NASA όσο και το Πεντάγωνο ζητούν από τον Dr. Olvey να τους στείλει περισσότερα δεδομένα από την τηλεμετρία των ομάδων, προκειμένου να ενισχύσουν τις μελέτες τους για τη σχεδίαση νέας τεχνολογίας αεροσκαφών. Αεροσκαφών που να μπορούν να εκτελούν μανούβρες τις οποίες είναι άγνωστο κατά πόσο θα μπορούσε να αντέξει το ανθρώπινο σώμα.

Όλοι φαίνονται να είναι εναντίον της διεξαγωγής του αγώνα. Σχεδόν όλοι. Οι μόνοι που επιθυμούν να προχωρήσει η κούρσα κανονικά είναι ο Kenny Brack (ο παράτολμος Σουηδός πιλότος που είχα την τιμή να γνωρίσω προσωπικά κατά τη διάρκεια ενός αγώνα F3000 το 1995 στο Silverstone) μιας και αυτός έχει προκριθεί στο pole position, και ο… βλαμμένος Καναδός της παρέας, Paul Tracy, που έχει «ανοσία» στον φόβο.

Ο Dr. Olvey ζητά από τον Dr. Jennings να μάθει εάν θα ήταν δυνατό να διεξαχθεί με κάποιο τρόπο ο αγώνας της επόμενης ημέρας, με τον τελευταίο να ρωτά για πόσα δευτερόλεπτα οι πιλότοι θα εκτεθούν στις συγκεκριμένες πιέσεις. «Η κούρσα της Κυριακής είναι των 248 γύρων και αναμένεται να κρατήσει γύρω στις δυόμιση ώρες» απαντά ο Dr. Olvey, προτού ο Dr. Jennings αναφωνήσει από το ακουστικό: «Ακυρώστε την κούρσα προτού σκοτωθεί κανείς».  

Εάν η κούρσα διεξαγόταν, τότε οι πιλότοι θα έχαναν από τους πρώτους κιόλας γύρους την όραση στο αριστερό μάτι και όλοι θα είχαν ατυχήματα λόγω ζάλης, απώλειας της περιφερικής όρασης και αποπροσανατολισμού στον φαύλο αυτό «κύκλο του τρόμου»._Δημήτρης Γιόκκας

Περισσότερα στο βιβλίο μου «Ύμνος στην Ταχύτητα», Δημήτρης Γιόκκας 2020