Φρένο στην καταναλωτική κοινωνία. Πολλοί κατασκευαστές ακολουθούν βρώμικες μεθόδους για να ξαναστείλουν τους καταναλωτές στα ράφια των καταστημάτων.

Σχεδόν κάθε σπιτικό έχει να διηγηθεί μια ιστορία για το παλιό οικογενειακό ψυγείο, που ακόμη λειτουργεί άψογα. Από την άλλη, όλοι μας έχουμε μια δυσάρεστη περίπτωση σύγχρονης ηλεκτρικής συσκευής που ύστερα από λίγα χρόνια χάλασε και δεν υπήρχε ανταλλακτικό ή έπρεπε να παραγγελθεί στο εξωτερικό. Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα στα ηλεκτρονικά προϊόντα, και ιδίως στα κινητά, όπου πλέον έχουμε αποδεχθεί πως η αναβάθμιση του λειτουργικού τους νομοτελειακά θα αχρηστεύσει και τη συσκευή, αν δεν το κάνει πρώτα η πεσμένη μπαταρία.

Η ιστορία της προγραμματισμένης απαξίωσης των προϊόντων, βέβαια, είναι παλιά. Αρχικά ήταν το ντιζάιν ή τα τεχνολογικά καλούδια ενός νέου προϊόντος που οδηγούσαν τους καταναλωτές στην αντικατάσταση ενός παλιότερου, παρ’ ότι ήταν φτιαγμένο με τη λογική ώστε να κρατάει «για μια ζωή».

Στην πορεία του χρόνου οι κατασκευαστές θορυβήθηκαν με την εξέλιξη που θα είχαν οι πωλήσεις τους αν όλοι διατηρούσαν εφ’ όρου ζωής μία ηλεκτρική σκούπα, ένα ραδιόφωνο ή ακόμα και μια λάμπα, και άρχισαν να «μπασταρδεύουν» τα προϊόντα τους.

Φυσικά, μια συσκευή την οποία έτσι κι αλλιώς ο ιδιοκτήτης της θα παρόπλιζε ύστερα από μερικά χρόνια, δεν υπήρχε κανένας λόγος να είναι κατασκευασμένη σαν τανκ. Θα ήταν περιττή σπατάλη πρώτων υλών, που επιπλέον θα προσέθετε στο βάρος της κατασκευής.

Στη σημερινή, πλέον, εποχή πολλοί κατασκευαστές ακολουθούν πιο «βρώμικες» μεθόδους για να ξαναστείλουν τους καταναλωτές στα ράφια των καταστημάτων. Εξού και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από μερικά χρόνια σχετικά με την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής των προϊόντων. Στόχος μια βιώσιμη κατανάλωση μέσα από πιο ανθεκτικά προϊόντα, με εύκολη αποσυναρμολόγηση και δυνατότητα επισκευής.

Πώς όλο αυτό μπορεί να μεταφράζεται στον κόσμο του αυτοκινήτου; Μέχρι σήμερα η απαξίωση των παλαιότερων μοντέλων προκύπτει κυρίως μέσα από την εξέλιξη της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας και των συστημάτων ασφαλείας.

Όμως τι θα γίνει με την περίπτωση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων; Μήπως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει αντίστοιχα να διασφαλίσει πως η αντικατάσταση των εξαντλημένων μπαταριών τους θα μπορεί να γίνεται εύκολα και με χαμηλό κόστος, έτσι που να μην αχρηστεύονται οι συγκεκριμένες κατασκευές; Κι αυτό γιατί ένα μεταχειρισμένο ηλεκτρικό θα εξακολουθεί να αποτελεί ένα όχημα μηδενικών ρύπων εφ’ όρου ζωής.

Μια τέτοια διαδικασία θα ήταν συμφέρουσα τόσο από οικονομική όσο και από περιβαλλοντική άποψη, αφού θα συνέβαλλε στην καλύτερη διαχείριση των πρώτων υλών και στη μείωση των αποβλήτων.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, το 90% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι τα προϊόντα θα πρέπει να φέρουν σαφή επισήμανση, στην οποία να αναγράφεται η ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους.

Θεωρούμε, λοιπόν, ότι στο μέλλον η βιωσιμότητα του προϊόντος, η διαθεσιμότητα των απαραίτητων ανταλλακτικών (αλλά και των οδηγών συντήρησης), όπως και η ευκολία επισκευής θα πρέπει να αποτελούν μέρος των υποχρεώσεων ενός κατασκευαστή._ Μ. Σ.