Το αεροδυναμικό φαινόμενο Coanda στη Formula 1 (video)
Εξηγώντας με απλά πειράματα το αεροδυναμικό φαινόμενο Coanda, το δίκτυο της Formula 1 μας δείχνει πώς θα μπορούσε να διδάσκεται η Φυσική στα σχολεία.
Tο όνομα Coanda το θυμόμαστε ίσως στη Formula 1 από τις «εξατμίσεις Coanda», που δημιουργούσαν αεροδυναμική πρόσφυση και καταργήθηκαν στην υβριδική εποχή.
Ο Henri Coanda (1886 – 1972), γιος Ρουμάνου στρατηγού και μαθηματικού, ήταν πρωτοπόρος της αεροδυναμικής, εφευρέτης και αεροναυπηγός. Στην εποχή των διπλάνων και των τριπλάνων, σχεδίασε τα επαναστατικά μονοπλάνα της Bristol ενώ το 1910 κατασκεύασε έναν πρόδρομο των τζετ. Σήμερα το διεθνές αεροδρόμιο του Βουκουρεστίου φέρει το όνομά του.
O Henri Coanda με το πρωτοποριακό μονοπλάνο που σχεδίασε για την Bristol το 1912
Μα πάνω απ’ όλα, ο Henri Coanda είναι γνωστός για το φαινόμενο Coanda. Πρόκειται για εκείνο το φαινόμενο όπου το ρευστό, υγρό ή αέρας, τείνει να προσκολλάται σε μια καμπύλη επιφάνεια και να την ακολουθεί. Η εφαρμογή του φαινομένου Coanda είναι θεμελιώδης κατά την σχεδίαση των αεροσκαφών αλλά και των αυτοκινήτων της Formula 1.
Με απλά λόγια, αν δεν υπήρχε το φαινόμενο Coanda, τα αυτοκίνητα Formula 1 θα έστριβαν αποκλειστικά με τη μηχανική τους πρόσφυση, με ταχύτητες πολύ χαμηλότερες από τις σημερινές, ενώ τα αεροσκάφη δε θα μπορούσαν καν να πετάξουν.
Γραμματόσημο με τον Henri Coanda και το επαναστατικό του αεροπλάνο του 1910, που θεωρείται από κάποιους πρόδρομος των τζετ
Όταν ακούμε ότι ένα αεροσκάφος παρουσίασε απώλεια στήριξης (stall), σημαίνει ότι έπαψε να υφίσταται το φαινόμενο Coanda, συνήθως επειδή η πτέρυγα γύρισε σε τόσο μεγάλη γωνία σε σχέση με τη ροή του αέρα, οπότε το στρώμα του αέρα αποκολλήθηκε από αυτή.
Stall μπορεί να συμβεί και στις πτέρυγες ενός αυτοκινήτου Formula 1, όταν κάνει τετ-α-κε ή, πριν τους φετινούς κανονισμούς, όταν ακολουθούσε σε πολύ μικρή απόσταση το προπορευόμενο αυτοκίνητο και εισερχόταν στον «βρώμικο» (γεμάτο στροβιλισμούς δηλαδή) αέρα που εκείνο προκαλούσε.
Έτσι, το επίσημο δίκτυο της Formula 1 μας έδωσε χθες ένα θαυμάσιο βίντεο, όπου με πειράματα στα οποία χρησιμοποιούνται απλά υλικά, μας εξήγησε το τόσο σημαντικό αεροδυναμικό φαινόμενο Coanda. Μπορείτε να δείτε το βίντεο κάνοντας κλικ εδώ.
Μπορείτε να δείτε το βίντεο κάνοντας κλικ στη φωτογραφία
Πρόσφατα στην ίδια σειρά βίντεο του επίσημου δικτύου της Formula 1, μας έδειξαν πειραματικά, με σχετικά απλά μέσα, τη διαφορά μεταξύ ελαστικών για στεγνή πίστα, ενδιάμεσων και βρόχινων. Σχολίασε ο τηλεπαρουσιαστής Will Buxton στο τέλος του βίντεο, που μπορείτε να δείτε κάνοντας κλικ εδώ: «Αν έτσι μου δίδασκαν Φυσική στο σχολείο, θα είχα βγει πολύ καλύτερος μαθητής».
Το δικό μας σχόλιο; Όλοι θα έβγαιναν καλύτεροι μαθητές αν έτσι διδάσκονταν η Φυσική στο σχολείο. Άλλωστε ως παιδιά έχουμε όλοι πειραματιστεί σε βασικές αρχές της αεροδυναμικής της Formula 1, όταν για παράδειγμα φυσούσαμε αέρα πάνω από ένα φύλλο χαρτιού και το κάναμε να ανυψώνεται (φαινόμενο Bernulli, στο οποίο βασίζεται η αεροδυναμική ground effect), μολονότι τότε δε γνωρίζαμε τι εφαρμογές έχουν αυτά τα φαινομενικά απλά αεροδυναμικά φαινόμενα.
Δείτε εδώ - Interlagos: καίγοντας λάστιχο με φόντο τις favelas | Speedzone Podcast EP19 (video)
