Οι χαρακτήρες της Lancia Beta Coupe και της Alfa Romeo Alfasud Ti σμιλεύτηκαν υπό συνθήκες ενδοϊταλικού ανταγωνισμού, την εποχή που οι προκλήσεις απαντούνταν με τόλμη, πυγμή και αμεσότητα. Μολονότι οι δύο εμπλεκόμενες εταιρείες είχαν αναπτύξει ανταγωνισμό, η κορύφωσή του ήρθε με την εμπλοκή της Fiat.

Τη δεκαετία του ’60
Ήταν η «συμφωνία κυρίων» μεταξύ Fiat και Alfa Romeo που χαρακτήριζε τη σχέση τους. Η Fiat κατείχε την παραγωγή και τη διάθεση μικρομεσαίων οχημάτων, ενώ η Alfa Romeo των πολυτελών γρήγορων saloon, GT και sportscar, με τα οποία ανταγωνιζόταν τη Lancia. Η οικονομική της ευημερία επέφερε στη Fiat μια επεκτατική πολιτική, που εν μέρει παραβίασε την εν λόγω συμφωνία τo 1966 με την παραγωγή των Fiat Dino Coupe και Spider. Ο τότε επικεφαλής της Alfa Romeo, Τζουζέπε Λουράγκι, επέλεξε να άρει την τήρηση της συμφωνίας, επανεξετάζοντας την εξέλιξη μικρομεσαίων οχημάτων που είχε αρχειοθετήσει δύο φορές, το 1952 και το 1960.

Ο Λουράγκι έλαβε δάνειο από την ιταλική κυβέρνηση, υπό την προϋπόθεση να δώσει εργασία σε 15.000 κατοίκους της Νότιας Ιταλίας. Στη συνέχεια προχώρησε με την απόσπαση από τη Fiat και την επιστροφή στην Αlfa Romeo του Αυστριακού μηχανολόγου Ρούντολφ Ρούσκα, που εργαζόταν στην εξέλιξη του προσθιοκίνητου «128». Η ανάθεσή του σε έργο με παρόμοιο στόχο μείωσε τον απαιτούμενο χρόνο εξέλιξης του οχήματος, από τα έξι έτη σε μόλις τέσσερα. Το μήνυμα του Λουράγκι προς τη Fiat επισφραγίστηκε με την ανάθεση της σχεδίασης του αμαξώματος στον σχεδιαστή του Dino Coupe, Τζορτζέτο Τζουτζάρο. Έξαλλοι οι υπεύθυνοι της Fiat, παρουσίασαν εσπευσμένα το Fiat 128, που πρωτοτυπούσε στην αξιοποίηση του χώρου επιβατών μέσω της διάταξης κινητήρα και μετάδοσης.

Συγχρόνως προχώρησαν στην αγορά της Lancia, επιτυγχάνοντας τον πλήρη έλεγχο του βασικού αντιπάλου της Alfa Romeo. Στο μεταξύ η Alfa Romeo ολοκλήρωσε σε ελάχιστο χρόνο την ανάπτυξη του νέου της εργοστασίου, 750 χιλιόμετρα νοτιότερα της βάσης της στο Μιλάνο, την εκπαίδευση 15.000 υπαλλήλων και την έγκαιρη παρουσίαση της Alfasud στο Σαλόνι του Τορίνου το 1971. Προς απάντηση, η Fiat παρουσίασε την 4θυρη Lancia Beta, που έφερε μηχανικά μέρη της Fiat και αμάξωμα όμοιου τύπου με της Alfasud, σε συνδυασμό με τη μάσκα της Fulvia.

Πόλεμος
Τα ξίφη τους συναντήθηκαν το 1973, με την παρουσίαση των Lancia Beta Coupe και Alfasud turismo internazionale (ti). Οι αυθεντικότερες εκδόσεις των Beta και Alfasud. H σύγκρουση ολοκληρώθηκε εννέα χρόνια μετά, με τον 2λιτρο κινητήρα της Lancia με τροφοδοσία ψεκασμού και απόδοσης 122 ίππων, που επιτάχυνε τα 1.070 κιλά της Coupe στα 100 χλμ./ώρα σε 10 δλ. Η απάντηση, με τον 1.5 boxer της Ti Quadrifoglio Verde, που απέδιδε 105 ίππους προς επιτάχυνση των 895 κιλών της σε 9,2 δλ.!
Οι οικονομικές επιπτώσεις από τη σύγκρουση, το 1987, χαρακτήρισαν την Alfa Romeo ως «μη οικονομικά ωφέλιμη», και τέθηκε προς πώληση. Μολονότι γίνονταν διαπραγματεύσεις με τη Ford, η Fiat κατέθεσε πολύ μεγαλύτερη πρόταση, ανακοινώνοντας πως η Alfa Romeo έπρεπε να μείνει σε ιταλικά χέρια.

Παιδιά του ίδιου θεού
Επιτέλους, ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποίησαν και στις τρεις εταιρείες όσα τους ενώνουν… Ό,τι σήμερα παραθέτουμε σημειολογικά, χάρη στον κ. Λυμπέρη Παπάζογλου, λάτρη του ιταλικού κλασικού αυτοκινήτου. Με ό,τι συμμετέχει σε αγώνες με τη sporting έκφρασή τους και σε εκδηλώσεις με δοκιμασίες ακριβείας, τύπου Regularity. Έπειτα από πενήντα χρόνια, αυτό που μένει είναι τα δύο όμορφα δημιουργήματα, μουσειακής πλέον συντήρησης.

Η Lancia επιδεικνύει το θράσος με το οποίο οι Castagno και Castagnero αποδεικνύουν πως η καλαισθησία δε χρειάζεται πάντα καμπύλες για να επιτευχθεί. Οι αλλαγές των κλίσεων του αμαξώματος προσδίδουν βαθύτερους χρωματικούς τόνους, σε συνδυασμό με το χρώμα του εσωτερικού. Το άνοιγμα της βαριάς πόρτας απαντά σε κάθε απορία σχετικά με τα 1.070 κιλά του αμαξώματος. Η αυστηρότητα της ορθογώνιας αρχιτεκτονικής του εσωτερικού συνάδει με το ύφος του εξωτερικού, υπενθυμίζοντας τις ευγενείς καταβολές μιας Lancia και ενίοτε του οδηγού, που φέρει την αντίστοιχη σε ευθεία τσάκιση στο υφασμάτινο παντελόνι του.

Ανοίγοντας το καπό της, αποκαλύπτεται ο περίφημος κινητήρας Twin Cam του Αουρέλιο Λαμπρέντι, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε στις Lancia 037 και Delta Integrale. Οι μηχανικοί της Lancia επενέβησαν κατασκευάζοντας ειδική κεφαλή ημισφαιρικών θαλάμων καύσης, τοποθετώντας μεγαλύτερες πολλαπλές και ρυθμίζοντας τη μείξη καυσίμου/αέρα με Weber. Εν συνεχεία, και σύμφωνα με την τεχνογνωσία από τη Fulvia, τον τοποθέτησαν εγκάρσια σε κλίση 20 μοιρών προς το κέντρο του αμαξώματος, ώστε να πετύχουν χαμηλότερο κέντρο βάρους και καλύτερη αεροδυναμική κλίση του καπό. Τα τέσσερα δισκόφρενα και η κρεμαγιέρα ελέγχουν τους αναρτώμενους από τέσσερα γόνατα ΜακΦέρσον τροχούς. Η πίσω ανεξάρτητη ανάρτηση φέρει το ευφυέστατο σύστημα ελέγχου αμαξώματος με τέσσερις παράλληλες κεντρικά αρθρωμένες και δύο αντιστρεπτικές δοκούς. Ο ήχος του κινητήρα παράγει την κλασική ξηρή αλλά και ελαφρά γλυκιά νότα, που αλλάζει χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις μέσα από τις στροφές.

Στην Ελευσίνα
Δίπλα στην Beta, στη συνάντησή μας είναι σταθμευμένη μία κατακόκκινη Alfasud Ti Quadrifoglio Verde, με μαύρη κάσκα, μαύρα φρύδια, μαύρα φτερά θόλου, μαύρα spoiler και με κλίση προς τα εμπρός. Το «αίμα» της φαίνεται να βράζει κοκκινίζοντας το πλαίσιο της καρδιάς της μάσκας και την εσωτερική της μοκέτα, ενώ ο boxer κινητήρας της αναμένει να υπενθυμίσει στο ring τις δικές της, όχι και τόσο «ευγενικές» καταβολές. Πλησιάζοντας και ανοίγοντας την ελαφριά πόρτα, είναι προφανές ότι φτιάχτηκε από ανθρώπους με πείρα στην πίστα, που γνωρίζουν τη σημασία αναλογίας ίππων/βάρος. Τα καθίσματα είναι με απορροφητικό υλικό, προμηνύοντας πως η οδήγηση δε θα είναι βόλτα, αλλά έργο.

Το 5άρι και τα όργανα είναι τοποθετημένα γύρω από τον οδηγό, για τον γρήγορο έλεγχο του απαιτητικού. Με το άνοιγμα του καπό, αποκαλύπτεται ο κινητήρας που επέλεξε ο Ρούσκα, έπειτα από εμπειρία που απέκτησε στις Cisitalia, VW και Porsche. Ό,τι εξέλιξαν περαιτέρω οι μηχανικοί της Alfa Romeo, με αύξηση χωρητικότητας και συμπίεσης, αλλαγή εκκεντροφόρων και τοποθέτηση δύο διπλών Weber. Το χαμηλό ύψος της flat διάταξής προσφέρει καλύτερη αεροδυναμική και χαμηλότερο κέντρο βάρους, επιτρέποντας αμεσότερες αλλαγές κατεύθυνσης με ουδέτερη συμπεριφορά, χάρη στον πίσω άξονα τύπου Watts. Η κρεμαγιέρα μαζί με τα δύο εμπρός εσωτερικά και τα δύο πίσω εξωτερικά δισκόφρενα ελέγχουν τους τροχούς με ζάντες ελαφρού κράματος από τη Speedline, όπου εφαρμόζουν τα Michelin TRX 190/55 HR340. Πέραν των προδιαγραφών, αυτό το σύνολο αποκτά νόημα με τη λειτουργία του κινητήρα. Ο ξερός του ήχος δεν προσπαθεί να συγκινήσει όπως ένα ακριβότερο σύνολο, αλλά αναμένει πότε ο οδηγός θα ανεβάσει τη θερμοκρασία, ώστε να συντονιστεί και να ανέβει ο κινητήρας στο κόκκινο.

Οδηγώντας την Τi
Σε προκαλεί για οριακές τροχιές, με τα λάστιχα να αντιδρούν ουρλιάζοντας, σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές επιταχύνσεις εν κινήσει (ρεπρίζ) και τις εντυπωσιακές αλλαγές κατεύθυνσης. Όπως σε κάθε Alfa Romeo, ένας οδηγός δε γίνεται ιδιοκτήτης αν δεν ακούσει πρώτα τα μέταλλά της να κρυώνουν μόλις τη σταθμεύσει από την αρμόζουσα βόλτα. Αποχαιρετώντας τα δύο magnificent δημιουργήματα, στενοχωριόμαστε για την ενδοοικογενειακή σύγκρουση εργοστασίων, εταιρειών και ανθρώπων. Είναι όμως βέβαιο πως χωρίς αυτήν δε θα υπήρχε καμία από τις δύο ηχηρές καταθέσεις ιταλικού πνεύματος που σε ανατριχιάζουν._ Ν. Α.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο Νίκος Αλεξάκος γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα προτού μεταβεί το 1992 στη Βοστώνη, για να σπουδάσει Βιολογία και Ιατρική, ενώ ασχολήθηκε και με την έρευνα στη Νευροφαρμακολογία και την Ανοσολογία. Σήμερα διεξάγει έρευνα με αντικείμενο την ατμοσφαιρική ρύπανση αεροσκαφών, ενώ παράλληλα διατελεί ως ιστορικός και σύμβουλος επενδύσεων σε ιστορικά οχήματα.

LANCIA BETA COUPE 2.0 Kινητήρας: 4κύλινδρος σε σειρά Κυβισμός: 1.995 κ.εκ. ΔιάμετροςxΔιαδρομή: 84×90 χλστ. Σχέση συμπίεσης: 9.1:1 Ισχύς: 122 ίπποι/5.500 σ.α.λ. Ροπή: 17,9 χλγμ./2.800 σ.α.λ. Μετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Κιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 5 σχέσεων Ανώτατη ταχύτητα: 186 χλμ./ώρα Μήκος: 3.995 χλστ. Πλάτος: 1.650 χλστ. Ύψος: 1.285 χλστ. Μεταξόνιο: 2.350 χλστ. Βάρος: 1.070 κιλά Μονάδες παραγωγής 5.079

ΑLFA ROMEO ALFASUD 1.5 Ti QV Kινητήρας: 4κύλινδρος σε σειρά Κυβισμός: 1.490 κ.εκ. ΔιάμετροςxΔιαδρομή: 84×67,2 χλστ. Σχέση συμπίεσης: 9.5:1 Ισχύς: 105 ίπποι/6.000 σ.α.λ. Ροπή: 13,6 χλγμ./4.000 σ.α.λ. Μετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Κιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 5 σχέσεων Ανώτατη ταχύτητα: 183 χλμ./ώρα Μήκος: 3.978 χλστ. Πλάτος: 1.616 χλστ. Ύψος: 1.370 χλστ. Μεταξόνιο: 2.455 χλστ. Βάρος: 895 κιλά Μονάδες παραγωγής: 7.501

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΛΕΞΑΚΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΤΗΣ