Τι είναι πάλι αυτές οι LEZ και πόσες υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη;
Σπύρος Χατήρας27 Οκτ 2023
Σε ένα κόσμο που συνεχώς αλλάζει, όπως αυτός της Αυτοκίνησης, έχεις πολλά καινούργια πράγματα να μάθεις, άσχετα αν μερικά από αυτά δεν αποδεικνύονται και τόσο νέα. Ας δούμε τι είναι αυτές οι LEZ και τι μπορούν να κάνουν…
LEZ είναι τα αρχικά των λέξεων «Low Emission Zones», τα οποία ορίζουν τις ζώνες κυκλοφορίας χαμηλών εκπομπών ρύπων, οι οποίες περιορίζουν την πρόσβαση σε ορισμένες κατηγορίες οχημάτων που έχουν υψηλές εκπομπές (κατά μία έννοια ο Μικρός Δακτύλιος της Αθήνας, στον οποίο από ένα όριο ρύπων και πάνω περιορίζεσαι μέσω του συστήματος μονών-ζυγών να εισέλθεις, είναι μία LEZ). Oι LEZ λοιπόν, σύμφωνα με μια γαλλική μελέτη, η οποία εξέτασε τις ζώνες κυκλοφορίας χαμηλών εκπομπών ρύπων σε έξι ευρωπαϊκές χώρες για να δει τι θα μπορούσε να λειτουργήσει στη Γαλλία, αναφέρει ότι μπορούν να είναι πραγματική επιτυχία, αλλά μόνο με την κατάλληλη επικοινωνία και διαχείριση.
Ένδεκα γαλλικές πόλεις έχουν ήδη μια LEZ, γνωστή στη Γαλλία ως ZFE, συντομογραφία του «Zone à faible émission». Το πεδίο εφαρμογής τους πρόκειται να αυξηθεί δραματικά μέχρι το 2025, όταν κάθε αστική περιοχή της Γαλλίας με περισσότερους από 150.000 κατοίκους θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον μία.
Εδώ είμαστε: Τα κριτήρια των Γάλλων για τους ρύπους, με την αντίστοιχη βινιέτα. Η πράσινη αντιστοιχεί στα μηδενικών ρύπων, το 1 στο Euro 6, το 2 στο Euro 5 και πάει λέγοντας…
Τιμωρία των φτωχότερων
Ενόψει αυτής της επέκτασης, η Γαλλία θέλει να επιβάλει περιορισμούς σε ορισμένους τύπους ελαφρών πετρελαιοκίνητων οχημάτων στις LEZ των πέντε πόλεων όπου παρατηρείται συχνότερη υπέρβαση των κανόνων εκπομπών (Παρίσι, Λυών, Μασσαλία, Ρουέν, Στρασβούργο). Το 2024 η πρόσβαση θα απαγορεύεται σε κάθε πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο κάτω από το πρότυπο Euro 4 και το 2025 κάτω από το πρότυπο Euro 5. Με αυτά τα μέτρα στον ορίζοντα, οι ζώνες χαμηλών εκπομπών είναι όλο και πιο αμφιλεγόμενες στη Γαλλία. Πολλοί θεωρούν ότι ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες και πως είναι ωρολογιακές βόμβες, που τιμωρούν τους φτωχότερους μεταξύ των αυτοκινητιστών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η γαλλική κυβέρνηση ζήτησε από την Barbara Pompili, πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, να δει ποια διδάγματα θα μπορούσαν να αντληθούν από την εισαγωγή και τη διαχείριση των LEZ σε έξι άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο και Ολλανδία.
Για να γίνει ευρέως αποδεκτή, μια LEZ πρέπει να εκλαμβάνεται ως χρήσιμη, πράγμα που σημαίνει ότι η ευαισθητοποίηση του κοινού για αυτά τα θέματα είναι απαραίτητη. Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τις 200 ζώνες κυκλοφορίας χαμηλών εκπομπών ρύπων (LEZ) που λειτουργούν στις ημέρες μας σε όλη την Ευρώπη. Η πρόσβαση στις LEZ της Μαδρίτης και του Άμστερνταμ επιτρέπεται μόνο σε αυτοκίνητα από Euro 4 και πάνω (δηλαδή οχήματα βενζίνης και ντίζελ που κυκλοφόρησαν στην αγορά από το 2006 έως το 2010). Η πρόσβαση στις LEZ του Λονδίνου, των Βρυξελλών, της Στουτγάρδης και του Μιλάνο χορηγείται μόνο σε αυτοκίνητα Euro 5 ή Euro 6. Στις ζώνες LEZ σε όλη την Ευρώπη, η ποιότητα του αέρα έχει βελτιωθεί σημαντικά. Για παράδειγμα, ο αέρας στο Λονδίνο περιέχει 23% λιγότερο οξείδιο του αζώτου από ό,τι πριν από την εισαγωγή της ζώνης χαμηλών εκπομπών.
Στη Γαλλία οι LEZ δεν είναι ακόμα αγαπητές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα οφέλη τους είναι ακόμα σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Η έκθεση της Barbara Pompili έχει τις ακόλουθες συστάσεις προς τη γαλλική κυβέρνηση:
Αύξηση των κινήτρων για τη μετάβαση από τα οχήματα εσωτερικής καύσης στα plug-in υβριδικά (PHEV)
Αύξηση της στήριξης στους κατοίκους των πέντε αστικών περιοχών όπου σήμερα παραβιάζονται τα επίπεδα εκπομπών
Προσφορά ενίσχυσης σε εταιρείες που βρίσκονται κοντά στα όρια μιας ζώνης χαμηλών εκπομπών
Δημιουργία ενός ενιαίου σημείου επαφής για πληροφορίες σχετικά με τα κίνητρα, τη στήριξη και την ενίσχυση
Εφαρμογή αυτοματοποιημένου ελέγχου με κάμερες για τη ρύθμιση της πρόσβασης στις ζώνες χαμηλών εκπομπών
Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι εάν η εξάπλωση των ζωνών κυκλοφορίας χαμηλών εκπομπών ρύπων συμβαδίζει με αυξημένες προσφορές εναλλακτικών λύσεων κινητικότητας, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, τότε oι LEZ έχουν καλές πιθανότητες να γίνουν αποδεκτές από το γαλλικό κοινό, όπως ακριβώς έχουν γίνει αποδεκτές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
